dinsdag 20 januari 2015

Geef ons geld nu!

Dinsdag 13 januari werd in DWDD een nieuw burgerinitiatief gestart door De Verleiders. Zij willen hun geld van de banken terug.

Hun betoog is ongeveer als volgt: Ik ga voor een hypotheek van € 100.000 naar de bank. Als de bank akkoord is, creĆ«ert deze € 100.000 door dit gewoon in te typen in hun systeem. Dat geld bestond dus nog niet, maar wordt op dat moment gemaakt. De jaren daarna moet ik mijn lening plus rente terug betalen, b.v. totaal € 150.000. De bank krijgt dus van mij € 150.000 echt door mij verdient geld, zonder dat de bank daar iets tegenover stelt.

Dit is echter maar de helft van het verhaal. Op het moment dat de bank € 100.000 leent, is er ook iemand die dat geld ontvangt, namelijk de verkoper van het huis. De meeste mensen zullen dat niet in een koffertje mee naar huis nemen. Dat kan ook niet, want het geld bestaat niet. Nee, de verkoper zal het geld op de bank zetten (kan een andere bank zijn, maar dat maakt nu even niet uit).

Dus nu zijn er twee transacties geweest:
1. Ik heb een schuld bij de bank van € 100.000 in de vorm van een hypotheek
2. De bank heeft een schuld van € 100.000 bij de verkoper in de vorm van een bank- of spaartegoed.
De bank schiet er dus niets mee op.

Of toch wel? De bank ontvangt van mij immers meer rente dan zij aan de verkoper betaalt. De bank verdient er dus aan. Maar daar doen ze ook wat voor:
  1. De bank biedt de verkoper de zekerheid (of in ieder geval een grotere zekerheid) dat de verkoper op elk moment over het geld kan beschikken. Dat zou de verkoper niet kunnen, indien hij mij zonder tussenkomst van de bank geld zou lenen.
  2. De bank neemt het risico dat ik mijn schuld niet kan aflossen. De bank dekt dat risico af met allerlei maatregelen, zoals een verplichte inboedelverzekering, verplichte verkoop bij betalingsachterstand. Maar het risico verdwijnt niet. Als ik vandaag failliet ga en morgen dood, kan de bank echt het geld niet meer innen.
Of de winst die de bank maakt opweegt tegen de "prestatie" die zij daar tegenover zet, is een andere discussie.

Een tweede punt, die De Verleiders maken, is dat de totale omvang van de hypotheken harder groeit dan de spaartegoeden. Het volgende plaatje wordt als bewijs aangevoerd:

 
Maar, dit is nogal een onvolledige weergave van de werkelijkheid. Hypotheken worden niet alleen gefinancierd met spaartegoeden en deposito's. Ook de pensioenfondsen stellen hiervoor geld beschikbaar. De totale omvang van de Nederlandse pensioenpot is tussen 2006 en 2012 met € 300 miljard gegroeid. Dat is tweemaal de toename aan leningen in bovenstaande grafiek.