Basisinkomen: zijn de ouderen en gehandicapten het haasje?

Het Basisinkomen zou moeten zijn wat het woord letterlijk betekend: een basis voor je (totale) inkomen. Het is zaak om het niveau van het Basisinkomen zodanig te kiezen, dat het ook werkelijk mensen motiveert om te werken naar vermogen. Maar wat als je niet in staat bent om te werken? Wat te doen als je kosten voor levensonderhoud buiten je schuld om veel hoger zijn?

Voor veel mensen met een beperking geldt dat ze door hun beperking niet in staat zijn om een volledige bijdrage te leveren in het arbeidsproces. Zij zullen het dus moeilijker hebben om hun Basisinkomen aan te vullen tot een behoorlijk inkomen. De oplossing zou hier moeten zijn om een inschatting te maken van het percentage productiviteitsverlies door hun beperking. Dat percentage zou dan door de overheid gecompenseerd kunnen worden. De kosten, die zo'n beperking met zich meenemen, kunnen -net als nu- via de langdurige zorg worden vergoed.

In andere gevallen zullen mensen met een beperking wel een goed inkomen kunnen verwerven, maar moeten daarvoor extra kosten gemaakt worden. Een voorbeeld daarvan is het aanpassen van een werkplek voor iemand in een rolstoel. Binnen de huidige Participatiewet zijn er al mogelijkheden om de extra kosten door de overheid te laten subsidiëren. Er is geen reden om daar na invoering van het Basisinkomen mee te stoppen. Hier verandert er dus niets.

Voor ouderen geldt een hele andere denklijn. Ten eerste is de invoering van het basisinkomen een prima moment om van de harde AOW-gerechtigde leeftijd af te stappen. De AOW wordt vervangen door het Basisinkomen. Als je wilt stoppen met werken, kan dat dus op je 67e maar ook op je 72e, als je dat wilt. De scheve concurrentie positie tussen een 66-jarige zonder AOW en een 67-jarige met is immers verdwenen. Eerder stoppen kan natuurlijk ook!

Maar er komt (voor iedereen) een moment waarop het werken moeilijker wordt. Als je een mooi pensioen hebt opgebouwd, is dat niet zo'n probleem. Je krijgt nog steeds het Basisinkomen en kan dat dan aanvullen met je pensioen. Heb je geen pensioen opgebouwd, dan kunnen er twee dingen aan de hand zijn. Of je hebt niet gespaard (terwijl je wel een inkomen had waarmee dat zou kunnen) en dan moet je ook maar op de blaren zitten. Of je hebt een zodanig laag inkomen gehad dat je geen pensioen kon opbouwen. In dat geval ga je er financieel dus niet zo enorm op achteruit.

Al met al is de conclusie dat gehandicapten en ouderen zeker niet het haasje hoeven te zijn wanneer het basisinkomen wordt ingevoerd.