Het minimumloon is het laagste bedrag dat een werkgever wettelijk verplicht is aan een werknemer als loon te betalen. Een minimumloon kan zijn uitgedrukt als uurloon, of loon per maand of per week. Het minimumloon is altijd uitgedrukt als brutoloon, zonder inhouding van belastingen en sociale zekerheidsbijdragen.
Binnen de Europese Unie hebben 20 van de 27 lidstaten een minimumloon. De zeven EU-landen die geen minimumloon kennen zijn Duitsland, Oostenrijk, Denemarken, Finland, Zweden, Italië en Cyprus. Deze landen laten met onder meer Noorwegen en Zwitserland de bepaling van een minimumloon over aan werkgevers- en werknemersorganisaties.
Over de economische effecten van het minimumloon bestaat geen consensus onder economen.
Tegenstanders van het minimumloon wijzen er op dat het minimumloon werkloosheid veroorzaakt, omdat werkgevers geen werknemers zullen aannemen tegen het minimumloon als de arbeidsproductiviteit van die mensen dat loon niet rechtvaardigt. Het minimumloon is feitelijk een verbod om bepaalde werkzaamheden tegen een marktconform loon te verrichten. Het instellen van een minimumloon (in feite een minimumprijs voor arbeid) zou dan ook leiden tot een hogere werkloosheid onder mensen met een lage productiviteit doordat werkgevers naar goedkopere alternatieven gaan zoeken zoals mechanisering, outsourcing of automatisering.
Voorstanders stellen juist dat een minimumloon niet altijd tot werkloosheid hoeft te leiden. Sommige arbeid kan niet of maar moeilijk geautomatiseerd of aan het buitenland uitbesteed worden. Voorbeelden zijn werk in de horeca en in de agrarische sector. Ook zou een minimumloon bijdragen aan een algehele verhoging van de arbeidsproductiviteit in een land. Mechanisering en automatisering leiden tot een hogere arbeidsproductiviteit van de werkenden. Scholing van arbeiders wiens arbeidsproductiviteit niet boven het minimumloon uitkomt, wordt voor werkgevers een goede investering. Een verhoging van de arbeidsproductiviteit geeft een land een concurrentievoordeel.
Het minimumloon is dus geen vanzelfsprekendheid. Maar, kloppen de argumenten van de voorstanders wel?
Ten eerste het argument dat het minimumloon niet tot werkloosheid leidt. Sommige dingen moeten nu eenmaal gedaan worden, is het argument. Maar het kan ook niet gedaan worden. Wanneer de arbeidskosten te hoog zijn, zullen er minder horeca-gelegenheden komen. Ook zullen agrariërs minder snel geneigd zijn uit te breiden.
Het argument van verhoogde arbeidsproductiviteit is correct. Of moet ik zeggen: was correct. In de twintigste eeuw is volgens Peter Drucker de arbeidsproductiviteit van de fabriekswerker vervijftigvoudigd. Hij stelt dat verdere productiviteitswinst in de 21e eeuw vooral bij de kenniswerker vandaan moet komen. En het minimumloon heeft geen effect op de kenniswerker, omdat deze meestal goed opgeleid is en sowieso al meer dan het minimumloon verdient.
Maar er zijn ook argumenten voor, die Wikipedia niet noemt. De eerste is uitbuiting van laaggeschoold personeel. Door een minimum te stellen, kunnen werknemers niet voor hongerloontjes te werk worden gesteld. Dit argument gaat echter over inkomensnivellering. En inkomensnivellering mag m.i. niet over de rug van de ondernemers plaats vinden. Als je dan toch wil nivelleren, doe het dan via de belastingen. Daarnaast zal de onderhandelingspositie van de werknemer sterker worden bij een kleinere werkloosheid. Er zal daardoor een balans ontstaan tussen vraag en aanbod op een niveau waar werkgevers en werknemers vrede mee hebben.
Een tweede argument, dat Wikipedia niet noemt, is dat werken moet lonen boven een uitkering. Wanneer de lonen dalen onder het bijstandsniveau is de (economische) prikkel om te gaan werken weg. Ook hier geldt dat dit via de belastingen op te lossen is.
Kortom, er zijn geen sterke argumenten voor een minimumloon. Er is ook niet overal, zelfs niet binnen de EU, een minimumloon. En een aantal van die landen heeft toch een sterke economie. Zullen we het minimumloon dan toch maar afschaffen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten